Müjde Işıl – Bir animasyon hem sinema estetiğine sahip hem her karesiyle tablo güzelliği taşıyıp hem de ‘acımasız’ olabilir mi? “The Peasants/Köylüler” bunların hepsini yapıyor. Aslında sürpriz olmamalı o kadar da bu deneyim. Zira karşımızda Van Gogh’un hayatını anlatan, 125 ressam tarafından üretilmiş yağlı boya 65 bin tablodan oluşan “Loving Vincent”ın yaratıcıları DK Welchman ve Hugh Welchman’ın imzası var.
Wladyslaw Reymont’un 1947 Nobel Ödüllü aynı adlı romandan uyarlanan “Köylüler” her ne kadar folklorik öğeleriyle parlasa da şaşılacak kadar evrensel bir öykü anlatıyor aslında. Sinemamızda kırsalın, taşranın kadını ezici, baskı altına alıcı, günah keçisi olarak konumlamasını çok izledik. Reymont’un 19. YY Polonya’sından bir köy manzarası çizdiği roman kadını, kendi istediği gibi değil topluluğun istediği gibi yaşamaya zorlayan baskıcı ve erkek egemen düzeni anlatışıyla coğrafyalar üstü bir gerçekliğe sahip. Namus da varlık da kadın üzerinden tanımlanıyor. Kadın üzerindeki hâkimiyet, toprak üzerinde de geçerli. Tüm evlilikler önünde sonunda çeyiz olacak toprağın değerine bağlı. Sonuçta “aşk gidiyor, toprak kalıyor” onların gözünde. Bu acımasız hikâyeyi iki saatlik animasyon tarzında izlemek, belki acıyı kırıyor ama işin teknik işçiliğine duyulan hayranlıkla tuhaf bir ikilemde bırakıyor seyirciyi. Polonya’nın Oscar temsilcisi olarak bu yapımı seçmesi boşuna değil. Dört mevsimde geçen film, yağlı boya estetiğinin avantajıyla Van Gogh, Millet, Monet, Vermeer gibi pek çok ressamın tablolarını anımsatan bir görsellik yaratıyor. Bu da yetmiyor; plan sekans, zoom out gibi çekim tekniklerini animasyonda kullanıyor. Jagna’nın pazarda dolaşmasını kesintisiz tek planda izlerken evin bir ayrıntısından dışarı doğru genel plana geçiyor, düğün sahnesinde değme aksiyon filmlerinden daha çarpıcı bir kurguya şahit oluyoruz. Senenin en çarpıcı sinema deneyimlerinden biri “Köylüler”. Anlattıklarının değişmediğini bilmek daha can acıtıyor.
Yapımdan ilginç detaylar
■ Tüm sahneler, gerçek oyuncularla çekildikten sonra boyandı. Film 80 bin tablodan oluşuyor. Boyama işlemi için 1350 litre/300 galon boya kullanıldı.
■ “Loving Vincent”ta ortalama bir kareyi boyamak iki buçuk saat sürerken “Köylüler”de beş saati buldu.
■ Kamila Urzedowska, 600 aday arasından Jagna rolü için seçildi. Antek rolünde ise “Loving Vincent”ta Vincent van Gogh’un yüzü ve sesi olan Robert Gulaczyk var.
■ Projede dört farklı ülkeden (Polonya, Sırbistan, Ukrayna ve Litvanya) toplam 100 farklı yağlı boya ressamı ve dijital departmanda 78 kişi çalıştı.
■ 2020’de başlayan canlı aksiyon çekimi, KOVID nedeniyle iki kez durduruldu. 60 sanatçı ve 12 atın yer aldığı büyük savaş sahneleri 2021’e ertelendi. 2021’de başlayan boyama süreci ise Rusya’nın Ukrayna’ya saldırması nedeniyle sekteye uğradı. Filmin dörtte birinin Ukrayna’da boyanması planlanırken sadece yüzde 10’u orada yapılabildi. Büyük bölümü Polonya’ya gelen mülteci sanatçılar tarafından tamamlandı.